Fizika

I bob: to‘g‘ri chiziqli harakat

1. Fizikaga kirish
2. Vektor va skalyar kattaliklar. Kirish
3. Sanoq sistemalari haqida tushuncha
4. Oʻrtacha tezlikni va koʻchishning oʻrtacha tezligini hisoblash
5. Harakatlanish vaqtini topish
6. Oʻrtacha tezlik va harakatlanish vaqti orqali koʻchishni topish
7. Oniy tezlikning skalyar va vektor koʻrinishi
8. Koordinataning vaqtga bogʻliqlik grafigi
9. Tezlanish
10. “Boeing 767”ning yerdan koʻtarilishi
11. “Boeing 767” samolyotining tezlik olish, yaʼni tezlanish masofasi
12. Tezlik/vaqt grafigi ostida chegaralangan shaklning yuzasi masofani bildirishining sababi
13. Tezlanishning vaqtga bogʻliqlik grafigi
14. Oʻzgarmas tezlanishli harakatda oʻrtacha tezlik

15. Yerdan koʻtarilayotgan samolyotning tezlanishi
16. Koʻchishni vaqt, tezlanish va boshlangʻich tezlik funksiyasi deb olish
17. Otilgan jismning koʻchishi, tezlanishi va tezligi
18. Harakatlanish vaqti orqali balandlikni topish
19. Vertikal yuqoriga otilgan jismning maksimal koʻtarilish balandligini topish
20. Balandlikdan tashlangan jismning yerga urilish tezligi
21. g ni gravitatsion maydonning jismlarga taʼsir qiymati sifatida tushunish
22. Kinematik formulalarni tanlash
23. Vertikal yuqoriga otilgan jism harakati (1-qism)
24. Vertikal yuqoriga otilgan jism harakati (2-qism)
25. Vertikal yuqoriga otilgan jism harakati (3-qism)
26. Vertikal yuqoriga otilgan jism harakati (4-qism)
27. Vertikal yuqoriga otilgan jism harakati (5-qism)

II bob: egri chiziqli harakat

28. Gorizontal otilgan jism harakati
29. Vektorlarni ikki oʻlchamdagi tashkil etuvchilar orqali tasvirlash
30. Gorizontga burchak ostida otilgan jism
31. Burchak ostida otilgan jism: otilish va tushish nuqtalari turli balandliklarda
32. Gorizontga burchak ostida otilgan jismning umumiy koʻchishi
33. Otilgan jismning oxirgi umumiy tezligi
34. Jismni qiya tekislik ustida burchak ostida otish
35. Vektor kattaliklarni birlik vektorlar orqali yozish va ifodalash

36. Birlik vektorlar
37. Birlik vektorlar (2-qism)
38. Burchak ostida otilgan jism fizik kattaliklarni birlik vektorlarda izohlash
39. Burchak ostida otilgan jismning optimal otilish burchagi (1-qism)
40. Burchak ostida otilgan jismning optimal otilish burchagi (2-qism)
41. Burchak ostida otilgan jismning optimal otilish burchagi (3-qism)
42. Burchak ostida otilgan jismning optimal otilish burchagi (4-qism)

III bob: kuchlar va Nyuton qonunlari

43. Kirish: Nyutonning birinchi qonuni
44. Nyutonning birinchi qonuni haqida qoʻshimcha maʼlumotlar
45. Nyutonning birinchi qonunining qoʻllanilishi
46. Nyutonning ikkinchi qonuni
47. Nyutonning ikkinchi qonuni haqida qoʻshimcha maʼlumotlar
48. Nyutonning uchinchi qonuni
49. Nyutonning uchinchi qonuni haqida qoʻshimcha maʼlumotlar
50. Normal va oʻzaro taʼsir kuchi
51. Liftda normal kuch
52. Normal kuch haqida qoʻshimcha maʼlumotlar (vertikal)
53. Normal kuch haqida qoʻshimcha maʼlumotlar (gorizontal)
54. Muvozanatlashgan va muvozanatlashmagan kuchlar
55. Muvozanatlashmagan kuchlar va harakat
56. Lubrikon VI sayyorasidagi sekinlashgan jism
57. Lubrikon VI sayyorasidagi normal kuchlar
58. Qiya tekislikda kuchning komponentlari

59. Qiya tekislik boʻylab tezlayotgan muz
60. Yukni qoʻzgʻalmas holatda saqlab turgan ishqalanish kuchi
61. Tezlikni oʻzgarmas holatda saqlab turgan ishqalanish kuchi
62. Tinchlikdagi ishqalanish va sirpanish ishqalanish kuchlari haqida tushuncha
63. Tinchlikdagi ishqalanish va sirpanish ishqalanish kuchiga misol
64. Taranglik kuchi (1-qism)
65. Taranglik kuchiga doir masala (1-qism)
66. Taranglik kuchiga doir masala (2-qism)
67. Taranglik kuchi (2-qism)
68. Taranglik kuchi (3-qism)
69. Tezlashayotgan sistemadagi taranglik va vertikal devorga tiralgan jism
70. Oʻzaro bogʻlangan jismlar sistemasi (qiyinroq usul)
71. Oʻzaro bogʻlangan jismlar sistemasi (osonroq usul)
72. Koʻchmas blokdagi oʻzaro bogʻlangan ikki jism
73. Uchta quti (jism) masalasi
74. Qiya tekislikdagi oʻzaro bogʻlangan jismlar

IV bob: markazga intilma kuch va gravitatsiya

75. Poyga mashinalarining yoʻlning egri qismidan oʻzgarmas tezlikda oʻtishi
76. Markazga intilma kuch va markazga intilma tezlanish
77. Markazga intilma tezlanish formulasini keltirib chiqarish
78. Poyga mashinalarining yoʻlning egri qismidan optimal burilishi
79. Markazga intilma tezlanishning burchak tezlikka bogʻlanishi
80. Mashinaning vertikal aylanma sirtmoq yoʻlda harakatlanish videoroligi
81. Vertikal sirtmoqning eng yuqori nuqtasida talab qilinadigan minimal tezlikni topish
82. Vertikal sirtmoqda harakatlanishdagi oʻrtacha tezlikni topish
83. Gorizontal va vertikal tekisliklardagi aylanma harakatda markazga intilma kuchni topish
84. Ipga bogʻlangan jismning vertikal tekislikdagi aylanma harakatida taranglik kuchini topish

85. Vertikal sirtmoq ichidagi aylanma harakatda normal kuchni topish
86. Ipga osilgan jismning gorizontal tekislikdagi aylanma harakati
87. Gravitatsiya – butun olam tortishish qonuni
88. Massa va ogʻirlikning farqi
89. Orbitadagi fazogirlar gravitatsiyadan xolimi?
90. Erkin tashlab yuborilgan blok va patdan qaysi biri avvalroq tushadi?
91. XKSʼning tezlanishini topish
92. XKSʼning tezligini topish
93. Yer sirtidagi jismning ogʻirligi
94. Massasi va radiusi Yernikidan 2 marta kichik boʻlgan sayyoraning tortish kuchini hisoblash

V bob: ish va energiya

95. Fizikada ish va energiya tushunchasi
96. Ish va energiya (2-qism)
97. Energiyaning saqlanish qonuni
98. Bajarilgan ish va energiyaning bogʻliqligi
99. Ish – berilgan yoki olingan energiya
100. Ishga oid misollar yechimi
101. Kuch-masofa grafigi ostidagi yuza bajarilgan ishga teng
102. Ishqalanish kuchi hisobiga hosil boʻladigan issiqlik energiyasi
103. Ishqalanish mavjud boʻlgan ish-energiya misollari
104. Konservativ kuchlar

105. Quvvat
106. Prujinada hosil boʻlgan elastiklik kuchi
107. Prujinani siqishda bajarilgan ish va uning potensial energiyasi
108. Prujinaning potensial energiyasiga oid misol
109. Energiya diagrammalari yordamida energiyaning saqlanishini oʻrganish
110. Vertikal prujina va unga osilgan yuk tizimida energiyaning saqlanishi
111. Mexanikada kuchdan yutish
112. Mexanikada kuchdan yutish. Kuch momenti
113. Koʻchar blok va qiya tekislik yordamida kuchdan yutish

VI bob: to‘qnashuvlar va impuls

114. Impuls va uning saqlanishi
115. Kuch impulsi. Impulsning oʻzgarishi
116. 2 jism toʻqnashuvida impulsning saqlanish qonuni
117. Impulsning saqlanish qonuni: eng sodda reaktiv harakat
118. Impulsning saqlanish qonuni: tekislikda impulsni proyeksiyalarga ajratish
119. Impulsning saqlanish qonuni: tekislikda jismlarning toʻqnashuvi
120. Kuch-vaqt grafigi ostidagi yuza jism impulsining oʻzgarishiga teng

121. Elastik va noelastik toʻqnashuvlar
122. Ikki jismning markaziy elastik toʻqnashuviga oid misol (murakkab usul)
123. Markaziy elastik toʻqnashuv uchun qisqaroq formulani keltirib chiqarish
124. Ikki jismning markaziy elastik toʻqnashuviga oid misol (oson usul)
125. Jismning massa markazi (ogʻirlik markazi)
126. Jismlarning massa markazini topish formulasi

VII bob: kuch momenti va impuls momenti

127. Aylanma harakatda kinematika formulalari
128. Aylanma harakatda kinematika formulalari (2-qism)
129. Aylanma harakatda chiziqli tezlik, burchak tezlik, chastota
130. Toʻgʻri chiziqli va aylanma harakat formulalarining oʻzaro oʻxshashligi
131. Kuch momenti
132. Bir nechta kuchning umumiy kuch momenti
133. Bir nechta kuchning umumiy kuch momenti (2-qism)
134. Yelkaga burchak ostida yoʻnalgan kuchning momentini topish
135. Nyutonning 2-qonunining aylanma harakatdagi analogi

136. Baʼzi geometrik shakllarning inersiya momenti
137. Aylanma harakat kinetik energiyasi
138. Sirpanishsiz aylanma harakatda kinetik energiya
139. Impuls momenti
140. Oʻzgarmas impuls momenti
141. Nuqtaviy va nuqtaviy boʻlmagan jismning impuls momenti
142. Sharcha sterjen bilan toʻqnashgandagi impuls momentining saqlanishi
143. Vektor koʻpaytma. Kuch momenti

VIII bob: tebranishlar va mexanik toʻlqinlar

144. Eng oddiy garmonik tebranma harakatlar
145. Amplituda va davr
146. Tebranma harakat tenglamasi
147. Prujinali mayatnikning tebranish davri
148. Boshlangʻich faza
149. Matematik mayatnik
150. Garmonik tebranish tenglamasi (1-qism)
151. Garmonik tebranish tenglamasi (2-qism)
152. Garmonik tebranish tenglamasi (3-qism)
153. Toʻlqin nima?
154. Toʻlqinga tegishli boʻlgan fizik kattaliklar
155. Toʻlqin tenglamasini tuzish
156. Tovush toʻlqinlarining hosil boʻlishi
157. Tovushning xossalari: amplituda, davr, chastota, toʻlqin uzunligi
158. Tovush toʻlqinlarining tarqalish tezligi
159. Tovush toʻlqinlarining qattiq, suyuq va gaz muhitlaridagi tezliklari
160. Max sonlari. Tovush tezligi

161. Detsibel shkalasi
162. Nima uchun tovush pasayib boradi?
163. Ultratovushning qoʻllanilishi
164. Doppler effekti
165. Manba kuzatuvchiga yaqinlashib kelayotgan hol uchun Doppler effekti formulasi
166. Manba kuzatuvchidan uzoqlashayotgan hol uchun Doppler effekti formulasi
167. Manba toʻlqinning tarqalish tezligida harakatlangan holat
168. Kuzatuvchi harakatlangan hol uchun Doppler effekti
169. Toʻlqinning harakatlanayotgan jismdan qaytishi
170. Toʻlqin interferensiyasi
171. Kuchaytiruvchi va susaytiruvchi interferensiya
172. Arqonda hosil qilingan turgʻun toʻlqinlar
173. Ikki uchi ochiq naychadagi turgʻun boʻylama toʻlqinlar
174. Bir uchu berk boʻlgan naychadagi turgʻun boʻylama toʻlqinlar
175. Tovushlar yigʻindisidan hosil boʻlgan tebranish chastotasi
176. Chastota formulasini keltirib chiqarish

IX bob: suyuqliklar

177. Nisbiy ogʻirlik
178. Bosim va Paskal qonuni (1-qism)
179. Bosim va Paskal qonuni (2-qism)
180. Suyuqlik ustunining bosimi
181. Barometrdagi suyuqlik ustuni balandligini topish
182. Arximed qonuni. Suyuqlik ichidagi jismni koʻtaruvchi kuch
183. Arximed qonuniga taalluqli misollar yechimi
184. Suyuqlikning oqim tezligi va hajmning doimiylik tenglamasi
185. Bernulli tenglamasi (1-qism)

186. Bernulli tenglamasi (2-qism)
187. Bernulli tenglamasi (3-qism)
188. Bernulli tenglamasi (4-qism)
189. Bernulli tenglamasi yordamida misol ishlash
190. Oquvchan moddalardagi ichki ishqalanish
191. Turbulentlik va Reynold soni
192. Venturi effekti. Pito trubasi
193. Suyuqlikning sirt taranglik kuchi va kapilyarlik hodisasi

X bob: termodinamika

194. Termodinamika (1-qism): gazlarning molekulyar nazariyasi
195. Termodinamika (2-qism): ideal gaz qonunlari
196. Termodinamika (3-qism): haroratning Kelvin shkalasi
197. Termodinamika (4-qism): modda miqdori va ideal gaz formulasi
198. Termodinamika (5-qism): gazning modda miqdorini topish
199. Maksvell-Boltsman taqsimoti
200. Issiqlik sigʻimi hamda suyuqlanish va qaynash issiqligi
201. Issiqlikning uzatilish usullari: oʻtkazuvchanlik, konveksiya, nurlanish
202. Issiqlik oʻtkazuvchanlik hodisasi
203. Yogʻoch va temirning issiqlik oʻtkazuvchanligini solishtirish
204. Issiqlik uzatilish tezligi formulasini keltirib chiqarish
205. Makroholatlar va mikroholatlar
206. Kvazistatik va qaytar jarayonlar
207. Termodinamikaning 1-qonuni. Ichki energiya
208. Ichki energiya haqida batafsil

209. Kengayish ishi
210. PV-diagrammalar va kengayish ishi
211. Isbot: U = (3/2)PV yoki U = (3/2)nRT
212. Izotermik jarayonda bajarilgan ish
213. Karno sikli va Karno dvigateli
214. Isbot: Karno siklida hajmlarning nisbati
215. Isbot: S (yoki entropiya) holat funksiyasi
216. Entropiyaning termodinamik taʼrifi
217. Entropiyaning termodinamik va statistik taʼriflarini oʻzaro solishtirish
218. Entropiyaning maʼnosini anglash
219. Maksvell maxluqi
220. Entropiya haqida batafsil
221. Karno issiqlik mashinasining foydali ish koeffitsiyenti
222. Karno sikli: teskari sikl
223. Karno sikli FIKning eng yuqori ekanini koʻrish

XI bob: elektr zaryad, maydon kuchlanganligi va potensiali

224. Ishqalanish yoʻli bilan zaryadlanish
225. Kulon qonuni
226. Oʻtkazgich va izolyatorlar
227. Zaryadning saqlanish qonuni
228. Elektr maydon
229. Elektr maydonning yoʻnalishini topish
230. Nuqtaviy zaryadning elektr maydon kuchlanganligi modulini topish
231. Bir toʻgʻri chiziqda yotgan 2 ta zaryad oʻrtasidagi natijaviy elektr maydon kuchlanganligi
232. Tekislikda yotgan 2 ta zaryadning natijaviy elektr maydon kuchlanganligi

233. Elektr maydon
234. Zaryadlangan cheksiz tekislik hosil qiladigan elektr maydon (1-qism)
235. Zaryadlangan cheksiz tekislik hosil qiladigan elektr maydon (2-qism)
236. Zaryadning elektr potensial energiyasi
237. Zaryadni koʻchirishda bajarilgan ish
238. Elektr maydon potensiallar farqi
239. Zaryadlar tizimining potensial energiyasi
240. Nuqtaviy zaryadning elektr maydon potensiali
241. Bir nechta zaryadning umumiy maydon potensialini topish

XII bob: elektr zanjirlar

242. Om qonuni
243. Ketma-ket ulangan qarshiliklar
244. Qarshiliklarning parallel ulanishi
245. Bir nechta qarshilikdan iborat zanjirni tahlil qilish
246. 2 ta manbadan tashkil topgan elektr zanjirni tahlil qilish
247. Elektr energiyasining quvvati
248. Kirxgofning tok kuchiga oid qonuni
249. Kirxgofning kuchlanishga oid qonuni

250. Voltmetr va ampermetr
251. Elekrolitning oʻtkazuvchanligi
252. Kondensator va uning sigʻimi
253. Elektr sigʻim
254. Kondensator energiyasi
255. Kondensatorlarning ketma-ket ulanishi
256. Kondensatorlarning parallel ulanishi
257. Kondensatorlarda dielektriklar

XIII bob: magnit maydon. Faradeyning elektromagnit induksiya qonuni

258. Doimiy magnit
259. Zaryadlangan zarrachaga magnit maydon tomonidan taʼsir qiladigan kuch
260. 2 ta vektorning vektor koʻpaytmasi (1-qism)
261. 2 ta vektorning vektor koʻpaytmasi (2-qism)
262. Magnit maydon tomonidan protonga taʼsir qiladigan kuch (1-qism)
263. Magnit maydon tomonidan protonga taʼsir qiladigan kuch (2-qism)
264. Magnit maydon tomonidan tokli oʻtkazgichga taʼsir qiladigan kuch
265. Tokli oʻtkazgich hosil qilgan magnit maydon
266. Parallel toʻgʻri toklarning oʻzaro magnit taʼsirlashuvi
267. Qarama-qarshi toʻgʻri toklarning oʻzaro magnit taʼsirlashuvi
268. Oʻtkazgichda hosil qilingan induksion tok
269. Elektr motor (1-qism)
270. Elektr motor (2-qism)
271. Elektr motor (3-qism)
272. Ikkita vektorning skalyar koʻpaytmasi
273. Skalyar va vektor koʻpaytmalarning farqi
274. Koordinatalari berilgan ikki vektorning skalyar va vektor koʻpaytmasi

275. Magnit oqim tushunchasi
276. Faradeyning elektromagnit induksiya qonuni
277. Lens qoidasi
278. Faradey qonuniga misol
279. Magnit maydonda harakatlanayotgan oʻtkazgichda hosil boʻladigan EYuK
280. Elektr energiyasi ishlab chiqarishda Faradey qonunidan foydalanish
281. Elektromagnit toʻlqinlar va ularning spektri
282. Yorugʻlikning qutblanishi. Chiziqli va doiraviy qutblanish
283. Juft tirqishlar uchun Yung tajribasi
284. Juft tirqishlar uchun formula
285. Juft tirqishlardagi difraksiya uchun masala
286. Difraksion panjara
287. Bir tirqishli interferensiya
288. Bir tirqishli interferensiya (davomi)
289. Yupqa shaffof muhitda kuzatiladigan interferensiya (1-qism)
290. Yupqa shaffof muhitda kuzatiladigan interferensiya (2-qism)

XIV bob: geometrik optika

291. Yorugʻlikning koʻzguli va diffuz qaytishi (akslanishi)
292. Yorugʻlikning koʻzguli va diffuz qaytishi (akslanishi) 2
293. Yorugʻlikning sinish qonuni (Snellius qonuni)
294. Suvda yorugʻlikning sinishi
295. Sinish qonuniga oid misol (1-qism)
296. Sinish qonuniga oid misol (2-qism)
297. Yorugʻlikning toʻla ichki qaytishi
298. Dispersiya
299. Mavhum tasvir
300. Parabolik koʻzgular va haqiqiy tasvir
301. Parabolik koʻzgular 2

302. Qavariq parabolik koʻzgular
303. Koʻzgu formulasini keltirib chiqarish
304. Koʻzgularga oid misollarning ishlanishi
305. Qavariq linza
306. Qavariq linzaga oid misollar
307. Botiq linzalar
308. Linzadan tasvirgacha boʻlgan masofa va fokus masofa orasidagi bogʻlanish
309. Linzadan tasvirgacha boʻlgan masofa va tasvir oʻlchami orasidagi bogʻlanish
310. Yupqa linza formulasi va unga oid misollar
311. Bir nechta linzalar sistemasi
312. Optik kuch. Abberatsiya. Odam koʻzi

XV bob: maxsus nisbiylik nazariyasi

313. Yorugʻlik va efir
314. Efir shamolini aniqlashga harakat
315. Maykelson-Morley tajribasi
316. Nyutonning fazo-vaqt diagrammasi
317. Bir nechta fazo-vaqt diagrammalarinini Nyuton mexanikasiga koʻra tasvirlash
318. Galiley almashtirishlari
319. Minkovskiy diagrammalari yordamida maxsus nisbiylik nazariyasiga kirish
320. Vaqtni metrda oʻlchash
321. Minkovski diagrammasining x oʻqi bilan hosil qilgan burchagi
322. Lorens almashtirishlari
323. Lorens almashtirishlarini baholash